Wielu z Was być może słyszało już o Artemidzie nadmorskiej miejscowości we wschodniej Attyce, która z roku na rok zyskuje na popularności, również wśród Polaków. Położona zaledwie kilkanaście minut od Międzynarodowego Lotniska w Atenach, oferuje idealne połączenie – bliskość stolicy i relaks nad morzem. To jedno z tych miejsc, gdzie można wyskoczyć z miasta na poranną kawę z widokiem na fale. Coraz lepiej skomunikowana, z nową infrastrukturą, rozwijającą się ofertą turystyczną i lokalami, które tętnią życiem latem, a zimą zamieniają się w ciche, słoneczne azyle dla tych, którzy cenią spokój.

Jeszcze do niedawna miejsce to nosiło inną nazwę: Loutsa. I trzeba przyznać, że starym Ateńczykom nie kojarzyła się najlepiej. Dla wielu Greków była symbolem mało zorganizowanej zabudowy, plażowego chaosu i lata „po taniości”. Loutsa zawsze miała swój klimat, ale niekoniecznie prestiż. Zmiana nazwy na Artemidę była jak nowy rozdział - świeży start. Nawiązanie do mitologii, historii, kultu bogini Artemidy, której świątynia znajduje się zaledwie kilka kilometrów dalej. A to przyciąga nową falę turystów szukających czegoś więcej niż tylko leżaka na piasku, inwestorów, mieszkańców uciekających z centrum Aten. Miejscowość stale się rozwija. 

Powstają nowe ulice, sklepy, restauracje, place zabaw i ścieżki spacerowe wzdłuż wybrzeża. Infrastruktura dynamicznie powiększa się a liczba domów i apartamentów pod wynajem rośnie w zaskakującym tempie. Coraz więcej Greków i cudzoziemców kupuje tu nieruchomości z myślą o wakacjach lub inwestycji. Artemida zmienia się z dnia na dzień nie tylko z nazwy, ale i z charakteru. I choć starsi mieszkańcy wciąż mówią z przyzwyczajenia "jadę do Loutsy", nowa tożsamość już się zakorzeniła. Bo Artemida to dziś coś więcej niż tylko zmiana szyldu. 

Skąd się wzięła nazwa Loutsa?

Słowo „Loutsa” wywodzi się z lokalnej gwary arwanickiej, języka używanego przez albańskojęzycznych osadników, którzy osiedlili się w regionie w okresie osmańskim. W ich dialekcie „loutsa” oznaczała „kałużę” lub „teren podmokły”. Słowo to ma korzenie w albańskim llucë („błoto”) i starszych językach słowiańskich (luža – „topielisko”). Nazwa miała związek z charakterystyką terenu - dawniej istniały tu rozlewiska i mokradła. Nawet dziś zachował się niewielki teren podmokły w pobliżu wybrzeża, znany jako Limni („jezioro”) lub Alyki Loutsas („salina Loutsy”), co potwierdza historyczne warunki naturalne tego obszaru.

Przez długi czas Loutsa nie miała statusu oddzielnej miejscowości, administracyjnie należała do pobliskiej miejscowości Spata. Dopiero w latach 70. XX wieku, gdy obszar zaczął się rozwijać, wyodrębniono ją jako osobną wspólnotę lokalną. Wówczas też rozpoczęto proces zmiany jej nazwy, co miało związek z chęcią nadania miejscowości bardziej oficjalnego charakteru, a także podkreślenia związku z dziedzictwem antycznym.

Dlaczego „Artemida”?

Wybór nowej nazwy nie był przypadkowy. Kilka kilometrów od Loutsy znajduje się Brauron (Wrawrona)  miejsce znane z ruin starożytnego sanktuarium Artemidy, bogini łowów, natury i opiekunki kobiet. W starożytności był to ważny ośrodek kultowy, dobrze udokumentowany zarówno w przekazach literackich, jak i w badaniach archeologicznych.

Również na terenie samej Loutsy, tuż przy linii brzegowej, odkryto w 1925 roku pozostałości świątyni Artemidy Tauropolos (Artemidy „Wołobójczyni”)​. Świątynia ta, datowana na V wiek p.n.e., znana była z przekazów literackich - m.in. Eurypides w tragedii Ifigenia w kraju Taurów wspomina, że Orestes sprowadził drewniany posąg Artemidy z Taury i założył tę świątynię na wschodnim wybrzeżu Attyki​. To znalezisko dodatkowo potwierdziło, że kult Artemidy był obecny także w tym miejscu. Ślady tej świątyni można dziś oglądać, a niektóre artefakty trafiły do Muzeum Archeologicznego w Brauron. W związku z tym wszystkim uznano, że nowa nazwa "Artemida" będzie bardziej spójna z historycznym i kulturowym charakterem regionu. Oficjalnie zmiana została wprowadzona pod koniec lat 70., a potwierdzona administracyjnie na początku lat 80.

Jak jest dziś?

Choć dziś oficjalną nazwą miejscowości jest Artemida, wielu mieszkańców Aten wciąż używa dawnej nazwy Loutsa, szczególnie w odniesieniu do plaży czy starszej części miasta. Obie nazwy funkcjonują równolegle i mają swoje miejsce w lokalnej świadomości. Zmiana nazwy była częścią szerszego procesu, który miał na celu uporządkowanie nazewnictwa w regionie oraz odwołanie się do greckiego dziedzictwa kulturowego i historycznego.

Jeśli planujecie podróż do Aten, zdecydowanie warto rozważyć krótki wypad albo nocleg właśnie w Artemidzi. To jedno z niewielu miejsc, zaledwie godzinę od miejskiego zgiełku możecie połączyć kąpiel w morzu ze zwiedzaniem antycznych miejsc, takich jak pobliska świątynia Artemidy w Brauronie. Idealne na jednodniową wycieczkę lub leniwe popołudnie z historią i słońcem w tle!